In opdracht van Bouwend Nederland, CNV Vakmensen, FNV en Aannemersfederatie Nederland onderzoekt Concreet Onderwijsproducten de inhoud van verschillende beroepscompetentieprofielen (BCP’s).
Volgende stap gezet in onderzoek beroepscompetentieprofielen Bouw en Infra
Even terug: het onderzoek
In een beroepscompetentieprofiel (BCP) staat wat een professional moet kennen en kunnen om een bepaald vak goed uit te kunnen voeren. We noemen dat skills van nu en de toekomst. Het BCP is de basis voor een kwalificatiedossier (KD). Een KD geeft kaders voor het beroepsonderwijs.
Onderzoek naar de inhoud en het herzien van de BCP’s is noodzakelijk omdat niet zonder meer aangenomen kan worden dat vakmensen dezelfde taken uitvoeren als voorheen. Actuele BCP’s zorgen voor een betere afstemming met het beroepsonderwijs.
Onderzoek opgedeeld in verschillende fases
Het onderzoek wordt uitgevoerd in verschillende fases, waarbij in iedere fase andere dossiers centraal staan.
In fase 2, de fase die nu afgerond is, draait het om de volgende dossiers: Grond- water- en wegenbouw, Machinisten en Middenkader Bouw & Infra. Daarnaast zijn ook drie nieuw op te stellen bcp’s onderzocht, namelijk: BIM-Modelleur, Prefab Monteur/ Bouw monteur en Isoleerder.
Resultaten Fase 2
Voor alle dossiers is het onderzoeksrapport en een uitgebreide samenvatting beschikbaar, Hieronder volgt een overzicht van de opvallendste resultaten per dossier
- Grond-, water- en wegenbouw
De vakinhoudelijke kant toont niet veel veranderingen. Grondwerk uitvoeren en bestratingswerkzaamheden zijn werkzaamheden die dagelijks worden uitgevoerd. Wel is duidelijk dat wet- en regelgeving, eisen door de opdrachtgever en soft skills belangrijker worden. Denk aan duurzaamheid, veiligheid, omgevingsmanagement en digitalisering. In het werk komen vakmensen vaker in aanraking met bijvoorbeeld KAM-coördinatoren, onderzoekers en (stikstof)deskundigen. Dat zijn vaak externe partijen en over het algemeen geen (nieuwe) functies binnen het eigen bedrijf. Er wordt een groot arbeidsprobleem verwacht en duurzame inzetbaarheid zal aan belang toenemen. Toename in digitalisering wordt met name in nieuwe beroepen verwacht. De effecten van duurzaamheid worden gezien in elektrificering en schonere machines/materialen.
Lees hier de samenvatting van het dossier. Machinisten
De belangrijkste ontwikkelingen binnen dit dossier zijn zichtbaar op het gebied van milieu (waaronder stikstof, PFAS en CO2-uitstoot terugdringen) en duurzaamheid (zaken als verduurzaming en energietransitie). Denk aan schonere en/of elektrische machines. De werkzaamheden zelf zijn niet zozeer veranderd ten opzichte van voorheen, het werk kan in sommige gevallen wel specialistischer worden, dat heeft dan te maken met de tijdsduur dat een machine ergens ingezet wordt. Machinisten zijn met name werkzaam bij grondverzetbedrijven, aannemers GWW/Infra en sloop en/of recyclingbedrijven.
18% van de machinisten heeft geen diploma. TCVT-certificaat is belangrijk, zonder de wettelijke verplichte registratie mag er niet worden gehesen, echter dit bestaat sinds 1-1-2020. Nog niet iedereen is er mee bekend.
Lees hier de samenvatting van het dossier.- Middenkader Bouw & Infra
Op dit moment wordt de sector (deels) geregeerd door Corona en stikstof. Maar, men moet zich ook bezighouden met de eisen en ontwikkelingen die gesteld worden aan de toekomstige bouw. Er is al jaren sprake van een krapte op de woningmarkt en een leeglopend (deel van de) utiliteitsbouw; maar ook van behoud van natuur en dus binnenstedelijk bouwen. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden of te versnellen zijn allerlei projecten gaande en is wet- en regelgeving in de maak. Dit gebeurt in combinatie met de energietransitie en circulair bouwen. We kunnen stellen dat we aan de vooravond staan van een veranderende bouwsector, een ontwikkeling die al gaande is, maar waarschijnlijk de komende jaren in een stroomversnelling raakt. Bedrijven waar middenkaderfunctionarissen werkzaam zijn, worden sneller en breder geraakt door verschillende (maatschappelijke) trends. De belangrijkste trends naast de gevolgen van de corona-pandemie zijn automatisering, duurzaamheid en economie (bijvoorbeeld woningtekort). Er is een behoorlijke overgang naar digitaal werken merkbaar, daardoor ontstaan nieuwe functies zoals BIM-modelleur. De nieuwe functie is daarom apart onderzocht.
Lees hier de samenvatting van het dossier. - BIM-Modelleur
BIM-modelleurs zijn werkzaam in dezelfde sector als andere middenkaderfunctionarissen, toch is er een verschil zichtbaar in de (ontwikkeling van hun) werkzaamheden. De BIM-modelleur is meer gericht op de interne organisatie en minder betrokken bij projectuitvoering. Tekenwerk vormt de kern van de werkzaamheden. Detailtekeningen, 3D visualisaties maken en constructies bepalen/ tekenen, gebruikmakend van BIM-softwaretools zijn werkzaamheden op MBO 4 niveau.
Binnen dit dossier is digitalisering een belangrijke factor. De ontwikkelingen op het gebied van digitalisering gaan erg snel, waardoor het belangrijk is om hier goed van bewust te zijn en tijdig op in te spelen. Voorbeelden zijn toepassen van BIM-bots, BIM-applicaties in de Cloud, parametrisch ontwerpen met behulp van algoritmen.
Voor de BIM-Modelleur op mbo 4 niveau worden veel verschillende functiebenamingen gebruikt. BIM-Modelleur wordt eerder toegekend bij iemand die een hbo-opleiding heeft afgerond. Op mbo 4 niveau dient een BIM-functie eerder een titel als Assistent BIM-Modelleur of BIM-Tekenaar te hebben.
Lees hier de samenvatting van het dossier - Landmeetkunde
Ook het dossier landmeetkunde hoort bij Middenkader, maar omdat deze officieel niet binnen de werkingssfeer van cao-bouw valt is deze ook apart onderzocht. Wat in dit dossier opvalt is dat er steeds meer gebruik gemaakt wordt van moderne, digitale technieken binnen het werk. Voorbeelden zijn de inzet van drones, artificial intelligence en BIM.
Het uitzetten, inwinnen, verwerken en beheren van gegevens worden vaak uitgevoerd door de landmeetkundigen. Dit zien we ook duidelijk terugkomen wanneer gevraagd wordt naar de kerntaken van de landmeetkundige. Het begeleiden van de uitvoering, het controleren van werkzaamheden en bepaalde soft skills komen in het takenpakket voor, vaker dan bij andere middenkaderfunctionarissen. Communicatie met klant en omgeving wordt daarbij door iedereen als (zeer) belangrijk ervaren.
Men verwacht meer instroom dan uitstroom. De vraag naar kwalitatief goed personeel met digitale vaardigheden wordt groter. Digitaal werken en continu bijscholen is daarom van belang. De bedrijven krijgen meer en meer te maken met ICT’ers.
Voor dit dossier is geen samenvatting beschikbaar. Prefab Monteur / Bouw monteur
De functie van prefab monteur is in opkomst. Nog weinig mensen dragen deze functietitel hoewel steeds meer timmermannen of productiemedewerkers prefab werkzaamheden uitvoeren. De functie kent veel verschillende taken, zo kan een prefab monteur zowel in de productie-/assemblagelocatie als buiten op de bouwplaats actief zijn; daarnaast is hij nauw betrokken bij het hijswerk en is het belangrijk dat hij tekeningen kan lezen. Het maken van tekeningen en het aftimmeren/afwerken van een element worden minder vaak uitgevoerd. De meeste prefab monteurs werken samen in een montageploeg van 3 tot 4 personen. Het is daarmee een veelomvattende functie.
Met de toenemende aandacht voor prefab, is een opleiding tot prefab monteur wel gerechtvaardigd. De afgelopen 5 jaar zijn meerdere start ups bezig geweest met prefabricage en zijn traditionele aannemers/bouwbedrijven overgegaan tot het bouwen van fabrieken die woningen gaan produceren.
Lees hier de samenvatting van het dossier.Isoleerder
De rol van isoleerder is behoorlijk zelfstandig. De kern is het uitvoeren van isolatiewerkzaamheden, alhoewel de isoleerder ook taken als assisteren, leidinggeven en administreren uitvoert. Vaak nemen timmermannen of uitvoerders deze rol op zich, hoewel er ook steeds meer gespecialiseerde bedrijven komen die isoleerders in dienst hebben. De opkomst van deze functie is te verklaren door de grote vraag naar duurzame bouw. De meeste isoleerders hebben geen specifieke opleiding gevolgd, maar hebben de kennis en kunde binnen het bedrijf en de praktijk geleerd. Er worden steeds hogere eisen gesteld aan het isoleren van een gebouw/gebouwdelen. Vakmannen missen een specifieke opleiding tot isoleren en met de toenemende aandacht voor isoleren en de toenemende eisen, zal dit ‘kennisgat’ verder oplopen.
Lees hier de samenvatting van het dossier.
Respondenten
Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met USP Marketing & Consultancy. Zij hebben veel ervaring met het doen van (markt)onderzoek. Via verschillende kanalen hebben we professionals (zowel werkgevers als werknemers) opgeroepen deel te nemen aan het onderzoek. Onder alle deelnemers zijn een aantal bol.com waardebonnen verloot. Met de winnaars is inmiddels persoonlijk contact opgenomen.
Meer informatie over de onderzoeken is op te vragen via info@concreetonderwijsproducten.nl.
Erik Meijering
Directeur-bestuurder Concreet
erik.meijering@concreetonderwijsproducten.nl06 5169 8468