Proeve van Bekwaamheid in de bouw

Het ROC Horizon College in Heerhugowaard examineert studenten van de opleidingen voor de Bouwsector dit jaar voor het eerst met de Proeve van Bekwaamheid (PVB). Concreet Onderwijsproducten ontwikkelde deze gevalideerde examenproducten. Terwijl beneden in de werkplaats van Espeq Opleidingen B.V. leerling-metselaars en leerling-timmermannen de laatste uren van hun Proeve ingaan, vertelt Janny Martens, opleidingsmanager Bouw, Interieur en Schilderen van de sector Techniek, meer over het implementatietraject en de uitvoering van de Proeves.

De examinering in de bouw is voor het Horizon College een uitdagend thema. Voor de introductie van de PvB werden studenten door hun eigen leermeesters in de beroepspraktijk beoordeeld. “Examinering gebeurde daardoor buiten ons zicht”, vertelt Janny. “Het handhaven van het vier-ogen principe is daardoor onmogelijk, waardoor we moesten vertrouwen op het oordeel van de leermeesters. Wij werden als school vervolgens altijd geconfronteerd met een slagingspercentage van 100 procent. Daar moeten we vraagtekens bij zetten. Wat mogelijk meespeelt door het ontbreken van het vier-ogen principe is dat de leermeester de student het voordeel van de twijfel geeft onder het mom van ‘Ik weet dat de student het kan’.”

Proeve van Bekwaamheid in geconditioneerde omgeving

“Bovendien toonden periodieke steekproeven aan dat het niveau niet overeenkwam met het percentage succesvol afgelegde examens. Om die reden hebben we besloten om PVB’s te introduceren en aan de slag te gaan. Zo kunnen we examineren in een geconditioneerde omgeving. Dat geeft ons de gelegenheid te toetsen in hoeverre de student het niveau heeft dat de beroepspraktijk vereist.”

Examencentrum

Het Horizon College is ervan overtuigd dat studenten het beste leren in de beroepspraktijk. Martens: “Alleen daar leren de studenten het vak, krijgen de technische jongens in de vingers wat nodig is om dit ambacht te beheersen. Dat krijg je alleen door te doen, doen en nog eens te doen. En als er dan het punt komt dat de leermeester, de student en de school zeggen: ‘Nu kun je het’, dan moeten ze dat hier bij Espeq laten zien. Het niveau van de studenten moet omhoog en dat kan alleen door scherper te gaan opleiden en examineren.”
Martens verwijst ter illustratie naar het vroegere examencentrum in Mierlo. “Vroeger moesten studenten aan het eind van het jaar hun kunstje laten zien bij het examencentrum; dat is iets waar wij als school op teruggrijpen met de PVB’s.”

Kwaliteit en uniformiteit

De Inspectie vindt dat ook examineren zoveel mogelijk in de beroepspraktijk moet plaatsvinden. De geconditioneerde omgeving van de PVB’s heeft daarom niet hun voorkeur. Martens: “Maar voor ons snijdt het mes van de PVB’s aan twee kanten: ons toezicht op examinering neemt toe en de kwaliteit en uniformiteit van het examen is hoger. Dat laatste is iets dat de Inspectie zeer belangrijk vindt, omdat uniformiteit ontzettend moeilijk te garanderen is in de beroepspraktijk.”

Voorwaarden

De uniformiteit van de PVB’s is gewaarborgd mede doordat Concreet de voorwaarden schept voor de opdrachten van de PVB’s. Dat samenstel bestaat uit technische specificaties, materialen en welke werkzaamheden er geëxamineerd moeten worden. Vervolgens besluit het Horizon College zelf welke opdrachten de studenten moeten uitvoeren. Martens: “In samenspraak met mensen uit de beroepspraktijk kiezen we passende opdrachten.” Het indelen kende ook een primeur: “We hebben alle namen van de studenten bij elkaar in een bak gedaan en de opdrachten in een andere, waarna de directeur van Espeq en ik om de beurt lootjes hebben getrokken. Met de passende opdrachten die aan alle voorwaarden voldoen zorgen we ervoor dat we iedereen langs dezelfde meetlat kunnen leggen en de loting sluit alle partijdigheid uit.”

Resultaten

Tot dusver is de PVB voor het Horizon nog niet wat het moet zijn, want meerdere studenten hebben het niet succesvol afgerond. Martens kijkt daarbij naar alle facetten van de Proeve. “We hebben nog steeds alle vertrouwen in de ingeslagen weg, hoewel het nu even balen is. Nu kijken we naar een paar zaken: zijn de opdrachten te moeilijk, beoordelen we te zwaar, is het niveau van de jongens niet hoog genoeg, is de voorbereiding niet afdoende geweest? Natuurlijk is het een combinatie van die factoren, maar we zien wel ruimte voor verbetering. Aan het stellen is vijf uur opgegaan, dus die opdracht gaan we met extra aandacht bekijken. Maar het meest opvallend is toch wel dat er niet genoeg spanning op het examen lijkt te zitten bij de jongens. Ons voornemen is daarom om de leermeesters intensiever te betrekken bij de voorbereiding. We willen betere voorlichting geven, zodat we volgend jaar betere resultaten behalen. Dat is een doel en daar werken we hard aan.”